Konut ve Yaşam Mahalleri İçin Klima Seçimi

Bir binada genel konfor koşullarının sağlanması adına iki oda arasındaki sıcaklık farkının 1°C’yi aşmaması gerekir. Bazı kat planları tüm cephelere dağıtılmıştır. Dağılım ne kadar fazla olursa güneş, rüzgâr gibi aşırı ısınma veya aşırı soğumaya sebep olabilecek çevresel etmenlerin etkileri de o kadar büyük olmaktadır. Aynı zamanda komşu odaların birbirlerine olan etkileri de gece-gündüz içinde yaz veya kış içinde değişkenlikler taşımaktadır. Bu tür evlerde tek zonlu klimatizasyon sistemleri kullanılmamalıdır. Odalarda farklı yükler göz önünde bulundurulduğunda, binanın birden çok farklı evin bir arada olduğu bir mekân olarak düşünülmesi gerekmektedir.

Konut ve Yaşam Mahalleri İçin Klima Seçimi

Tek Zonlu Merkezi Sistem

• Odalarda değişken olan yüklere göre kontrol olanağı olmaz.
• Cihaz tek bir termostat üzerinden kontrol edilebilir.
• Fan debisi sabit tutulabilmektedir.
• Fan debisi değişken tutulabilmektedir.

Tek zonlu sistemin kullanılmasının uygun olmadığı durumlarda çok zonlu sistemler tercih edilerek kullanılmalıdır.

Çok Zonlu Sistem Özellikleri

• Hava akışı her zonda ayrı ayrı kontrol edilmektedir. Branşmanlarda kontrol damperleri kullanılmaktadır. Ayrıca odada veya kanal içinde konumlandırılan termostatlarla sıcaklık kontrolü sağlanabilmektedir.
• Merkezdeki cihazlarla mevcut olan bir mikro işlemciyle zon termostatlarından gelmekte olan bilgiler değerlendirilmekte ayrıca cihaza kumanda edilebilmektedir.
• Üfleme debisi sabit olabilmektedir. Ancak ekipman içindeki akışın sağlanması adına by-pass damperi kullanılmalıdır.
• Üfleme debisi, fan debisinin ayarlanmasıyla değiştirilebilmektedir. Isı kazançları, en çok güneşten gelmekte olan radyasyon kazançlarına, cam büyüklüğüne ayrıca camların yönlerine bağlı olup, batı ve doğu yönlerine bakmakta olan odalarda güneş ışınları daha çok yatık geldiğinden dolayı ısı kazancı maksimumda oluşur. Güneş kısımlarda daha az, kuzey kısımlarda ise bu kazançlar ihmal edilebilecek kadar az olmaktadır.

Oda içinde algılanan sıcaklığın tüm evin geneli için geçerli olması gerekir. Aynı zamanda soğuk gecelerde veya yağışlı-bulutlu havalarda bu durum tam tersine dönmektedir. Büyük olan cam yüzeyler sebebiyle ısı kayıpları yükselmektedir. Termostatın yer aldığı oda eğer bu türden bir mekânsa; oda içinde algılanan referans sıcaklık değeri diğer tüm odalar için de geçerli olur.

Bu tür evlerde tek zonlu klimatizasyonun kullanılmaması gerekir. Tabi ısı kazançları hesabı yapılırken de kullanım saatleri ve kullanım amaçlarını da dikkat almak gerekir. Mesela gün içinde çok kullanılmayan, dış hava sıcaklıklarının da düşük olduğu saatlerde kullanılan, düşük sıcaklık istenmeyen yatak odalarında, ısı kazançları daha düşük alınabilir.

Yaz dönemlerinde ısı kazancı yüksek olan binalarda kış dönemlerinde ise ısı kayıpları nispeten az olmaktadır. Tabi bu durum tam tersi için de geçerli olmaktadır. Tek zonlu ısıtma ve soğutma sistemlerinde branşmanlarda kullanılmakta olan çıkış damperlerinin mevsim geçişlerinde ayarlanması gerekir. Aynı oda için kış mevsimlerindeki ısı kayıpları yaz dönemlerindeki ısı kazançlarından farklı olmaktadır. Özellikle de kış dönemlerinde gerekli olan temiz hava, genellikle yaz dönemlerinde gerekli olan miktardan çok daha fazladır. Bu yüzden farklılıklar ile karşılaşılabilmektedir.

2 ya da daha fazla kat birbirleriyle bir merdiven boşluğu ya da benzeri yapı ile bağlantılıysa üst katlarda aşırı sıcak ve alt katlarda aşırı soğuk olması sorunu yaşanabilir. Bu durumun sebebi; sıcak havanın yoğunluğunun soğuk havadan daha düşük olmasıdır. Aynı zamanda sıcak havanın her zaman üst bölümlerde toplanıyor olmasıdır.

Çok Katlı Konutlarda Klima Seçimi

Mesela villa gibi yerlerde katların klimatizasyonu ayrı ayrı cihazlar ile çözülmelidir. Yönleri (batı-doğu) ya da kullanım zamanları farklı olan ortamlar (özellikle de yatak odaları ile genel yaşam alanları olan salon gibi odalar) birbirinden bağımsız olarak düşünülmelidir. Bu sayede enerji tasarrufunun yanı sıra, konfor da maksimum düzeyde sağlanmış olur.

Isı kazançları hesabı yapılırken,  kat bazında iki ya da daha fazla cihaz kullanımı gerekiyorsa batı ve doğu cephelerine bakan mahaller bağımsız olarak düşünülmelidir ve bu şekilde bir zonlamaya gidilmelidir.

Bazı binalarda zonlama yapılmasına gerek olmamaktadır. Özellikle de kompakt yapıda ayrıca tek alandan oluşmakta olan binalarda odalar arasındaki sıcaklık farkları doğal akış ile kendiliğinden azalabildiği için bu tür binalarda konfor koşulları tek zon ile sağlanabilmektedir. Ancak odalar birbirinden izole edilmişse durum farklı olmaktadır.

Çatı arasında olan bir odada, teras katında kapalı olan bir odada, bodrum katında bir odada iklimlendirme talepleri her zaman için farklı olur. Bu şekilde farklı amaçlar ile kullanılabilecek odaların klimatizasyonu için de zonlama yapılması şarttır.

Çok katlı yapılarda mesela 500 m²’den büyük olan villa tipi yerlerde merdiven boşluklarına da hava üşenmelidir. Bu merdiven boşluklarının bir hava bacası gibi çalışmasının da mutlaka önüne geçilmelidir. Konutlarda temiz hava miktarının yaklaşık %15-20 seviyelerinde olması gerekir. Konutlar sürekli olarak pozitif hava basıncında tutulmalıdır.

Cam, pencere kapı gibi yerlerden gelecek tozların engellenmesi gerekir. Tabi bu gibi konularda karşılaşılan bir diğer önemli konu katlar arasındaki koku geçişi ile kanallar tarafından taşınmakta olan ses sorunudur. Yalnızca bir veya iki cepheden enfiltrasyon ile temiz hava alabilen binalarda hava değişim sorunu yaşanabilir. Villalardaki durum binalara benzer olmaktadır. Ancak farkı; odalar iki ya da daha fazla katlara dağılmıştır.

Genel olarak en üst katlarda ısı kazançları ve ısı kayıpları çatı faktöründen dolayı diğer katlara oranla daha fazla olmaktadır. Alt katlarda kapının daha sık açılıp kapanmasından dolayı yükler de artabilmektedir. Her villa için müstakil bir klima yani havalandıra sistemi mutlaka gerekli olmaktadır. Aynı zamanda her katta farklı zonlama talep ediliyorsa eğer çok zonlu sisteme de geçiş yapılabilir.

Konutlarda Kanal Tipi Klima

Bu konuda iç ünite montajı için en ideal yer giriş ve koridora bakan bir oda ya da girintidir. Konutlarda asma tavan uygulaması olabileceği için yaşam mahallerinde hemen hemen istenmediği için hava kanallarının koridorda monte edilip odalara koridordan girişler yapılarak sistem çözüme ulaştırılabilir.

Koridordan odalara giriş yapılarak üşeme yapılmakta olan hava, bu odaların açıldığı ortak bir mahalle yerleştirilen iç ünite ya da dönüş kanalı ile cihaza geri toplanabilir. Bu tip uygulamalarda termostat koridora yerleştirilmektedir. Büyük mahallerden hava dönüşünün çok daha rahat sağlanabilmesi açısından bu mahallerin kapılarının alt kısmında yeterli boşluğun olması gerekir. Tabi kapılarda mutlaka transfer menfezleri de kullanılmalıdır.

Sistemde odalara üşeme ve aygıta dönüş menfezi monte edilmek istendiğinde bu kanal birbiri ile çakışabilir. Bu yüzden koridordaki asma tavan boşluğu artmakta, koridor tavan kodu düşmektedir. Bu aşamada acılı lineer menfezler ideal olmaktadır.

Villa gibi çok katlı konutlarda, yatak odalarına hitap etmekte olan cihazın iç ünitesi çatı arasına, oturma veya yaşam mahallerine hitap eden cihazların bodrum katına monte edilmesi gerekir. Kanal dağıtımlarında merdiven köşelerine bırakılmış boşluklar kullanılıp, koridordan dağıtım yapılabilmektedir. Bu tür boşluklar bulunmayan konutlarda döşeme delinerek ve kanalların geçmekte olduğu noktalar yalancı kolon gibi saklanarak hava kanalı dağıtımı yapılabilmektedir.